FIV, FeLV i FIP to trzy wirusowe choroby zakaźne kotów, które mogą powodować poważne problemy zdrowotne i skracać życie naszych futrzaków. W tym artykule wyjaśnimy, czym się różnią te trzy skróty, jak rozpoznać objawy zakażenia i jak zapobiegać i leczyć te choroby.
FIV – wirus nabytego niedoboru immunologicznego kotów
FIV (ang. feline immunodeficiency virus) jest wirusem z rodziny retrowirusów, który wywołuje u kotów niedobór odporności, podobny do ludzkiego AIDS. FIV nie stanowi jednak zagrożenia dla ludzi, gdyż nie mogą się nim zarazić.
Jak przenosi się FIV?
FIV przenosi się głównie przez rany kąsane, dlatego najczęściej występuje u kotów niekastrowanych, które walczą o terytorium lub partnerów. Kocięta mogą zarazić się od matki podczas ciąży lub karmienia. Zakażenie przez kontakt z miskami do jedzenia lub kuwetami jest bardzo mało prawdopodobne.
Jakie są objawy FIV?
FIV może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat lub nawet do końca życia kota. Wirus osłabia układ odpornościowy kota, co sprawia, że jest on podatny na infekcje wtórne i choroby współistniejące. Najczęstsze objawy FIV to:
- zmiany w jamie ustnej (zapalenie dziąseł, owrzodzenia, nadżerki)
- zapalenie dróg oddechowych lub płuc
- choroby wątroby i nerek
- zaburzenia neurologiczne (depresja, agresja, zaburzenia równowagi)
- nowotwory (np. chłoniaki)
Jak diagnozuje się FIV?
FIV diagnozuje się za pomocą testu ELISA, który wykrywa przeciwciała przeciwko wirusowi w krwi kota. Test ten jest szybki i prosty w wykonaniu, ale może dawać wyniki fałszywie dodatnie lub fałszywie ujemne. Dlatego zaleca się potwierdzenie wyniku testu ELISA innymi metodami, takimi jak Western blot lub PCR.
Jak leczyć FIV?
Nie ma skutecznego leczenia przyczynowego FIV. Leczenie polega na łagodzeniu objawów i zapobieganiu infekcjom wtórnym za pomocą antybiotyków, przeciwzapalnych i immunostymulujących leków. Niektóre koty z FIV mogą żyć długo i zdrowo przy odpowiedniej opiece i higienie.
Jak zapobiegać FIV?
Najlepszym sposobem zapobiegania FIV jest kastracja kotów i unikanie kontaktu z kotami o nieznanej historii zdrowotnej lub zachowaniu agresywnym. Istnieje również szczepionka przeciwko FIV, ale jej skuteczność jest niska i nie chroni przed wszystkimi szczepami wirusa dlatego nie jest używana.
FeLV – wirus białaczki kotów
FeLV (ang. feline leukemia virus) jest wirusem z rodziny retrowirusów, który wywołuje u kotów białaczkę lub inne nowotwory krwi i układu limfatycznego. FeLV może również osłabiać układ odpornościowy kota i sprzyjać infekcjom wtórnym.
Jak przenosi się FeLV?
FeLV przenosi się przez kontakt z wydzielinami zakażonego kota, takimi jak ślina, mocz, kał, krew lub mleko. Najczęstsze drogi zakażenia to:
- lizanie, gryzienie lub drapanie
- wspólne korzystanie z miski do jedzenia lub kuwety
- kontakt seksualny
- zakażenie matki-plodu lub matki-kocięcia
Jakie są objawy FeLV?
FeLV może przebiegać bezobjawowo przez wiele miesięcy lub lat, zanim pojawią się pierwsze oznaki choroby. Objawy FeLV mogą być bardzo różnorodne i zależą od tego, jakie komórki i narządy są zaatakowane przez wirus. Najczęstsze objawy FeLV to:
- anemia (niedokrwistość)
- leukopenia (niedobór białych krwinek)
- trombocytopenia (niedobór płytek krwi)
- powiększenie węzłów chłonnych
- utrata apetytu i wagi
- osłabienie i apatia
- gorączka i infekcje
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (biegunka, wymioty, zapalenie jelit)
- zaburzenia układu nerwowego (drgawki, paraliż, zmiany zachowania)
- nowotwory (białaczka, chłoniaki, mięsaki)
Jak diagnozuje się FeLV?
FeLV diagnozuje się za pomocą testu ELISA, który wykrywa antygeny wirusa w krwi kota. Test ten jest szybki i prosty w wykonaniu, ale może dawać wyniki fałszywie dodatnie lub fałszywie ujemne. Dlatego zaleca się potwierdzenie wyniku testu ELISA innymi metodami, takimi jak IFA lub PCR.
Jak leczyć FeLV?
Nie ma skutecznego leczenia przyczynowego FeLV. Leczenie polega na łagodzeniu objawów i zapobieganiu infekcjom wtórnym za pomocą antybiotyków, przeciwzapalnych i immunostymulujących leków. Niektóre koty z FeLV mogą żyć długo i zdrowo przy odpowiedniej opiece i higienie.
Jak zapobiegać FeLV?
Najlepszym sposobem zapobiegania FeLV jest unikanie kontaktu z kotami o nieznanej historii zdrowotnej lub zachowaniu agresywnym. Istnieje również skuteczna szczepionka przeciwko FeLV, która chroni przed większością szczepów wirusa.
FIP – zakaźne zapalenie otrzewnej kotów
FIP (ang. feline infectious peritonitis) jest chorobą wywoływaną przez mutację koronawirusa kociego (FCoV), która powoduje zapalenie otrzewnej i innych narządów wewnętrznych u kotów. Do tej pory FIP uważany był za chorobą śmiertelną i nieuleczalną.
Jak przenosi się FIP?
FIP nie przenosi się bezpośrednio od kota do kota. Przenosi się natomiast koronawirus kociego (FCoV), który występuje u około 40% kotów domowych i u większości kotów wolno żyjących. FCoV przenosi się przez kontakt z wydzielinami zakażonego kota, takimi jak ślina, mocz, kał lub mleko. Większość kotów zakażonych FCoV nie wykazuje żadnych objawów lub ma tylko łagodne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. U niektórych kotów jednak dochodzi do mutacji FCoV w FIPV (ang. feline infectious peritonitis virus), który atakuje układ odpornościowy kota i powoduje FIP.
Jakie są objawy FIP?
Objawy FIP są bardzo różnorodne i mogą sugerować inne schorzenia. Wyróżnia się dwie postaci FIP: wysiękową (mokrą) i bezwysiękową (suchą).
W postaci wysiękowej dochodzi do gromadzenia się płynu w jamie brzusznej lub klatce piersiowej, co powoduje powiększenie brzucha, duszność, kaszel i osłabienie. Koty chudną, są apatyczne, mają bladą lub zażółconą błonę śluzową.
W postaci bezwysiękowej nie ma płynu w jamach ciała, ale występują zmiany zapalne na narządach wewnętrznych, takich jak nerki, wątroba, śledziona, jelita czy oczy. Koty mogą mieć zaburzenia neurologiczne, takie jak oczopląs, drgawki, porażenia czy zmiany zachowania.
Jak diagnozuje się FIP?
Diagnoza FIP jest bardzo trudna i opiera się na ocenie objawów klinicznych, badaniu krwi i płynu wysiękowego oraz badaniu histopatologicznym tkanek pobranych podczas biopsji lub sekcji zwłok. Nie ma jednego testu, który potwierdziłby lub wykluczył FIP.
Najczęściej stosuje się testy serologiczne wykrywające przeciwciała przeciwko FCoV w surowicy krwi lub płynie wysiękowym. Jednak obecność przeciwciał nie oznacza koniecznie choroby FIP, ponieważ większość kotów zakażonych FCoV nie rozwija FIP. Ponadto niektóre koty z FIP mogą mieć niski poziom przeciwciał lub ich brak.
Jak wygląda leczenie FIP?
Do tej pory nie dysponowaliśmy skutecznym leczeniem FIP. Leczenie polegało głównie na podawaniu leków objawowych i wspomagających. Nadal stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i immunosupresyjne (np. kortykosteroidy), antybiotyki (w celu zapobiegania wtórnym infekcjom bakteryjnym), płyny (w celu nawodnienia i poprawy krążenia) oraz leki poprawiające apetyt i stan ogólny.
Do niedawna uważano, że rokowanie dla kotów z FIP jest bardzo złe. Większość kotów umierała w ciągu kilku tygodni lub miesięcy od wystąpienia objawów. Jednak w ostatnim czasie pojawiła się obiecującą forma leczenia FIP w postaci preparatu GS-441524, który wykazuje dużą skuteczność, ale póki co nie może być stosowany legalnie przez lekarzy weterynarii.
Jak zapobiegać FIP?
Zapobieganie FIP polega na ograniczeniu ryzyka zakażenia FCoV i stymulowaniu odporności kotów. Zaleca się:
- utrzymywanie dobrych warunków higienicznych w miejscu przebywania kotów
- unikanie kontaktu z kotami chorującymi lub podejrzanymi o zakażenie
- izolowanie kotów dodatnich serologicznie pod względem FCoV
- regularne czyszczenie kuwet i misek
- unikanie sytuacji stresowych dla kotów
- regularne szczepienia i odrobaczanie kotów
- stosowanie preparatów wzmacniających odporność.